Κατανομή του φορτίου
Όταν τοποθετείται οποιοδήποτε φορτίο πάνω σε ένα όχημα, δεν πρέπει να γίνεται υπέρβαση των μέγιστων επιτρεπόμενων διαστάσεων, φορτίων άξονα και συνολικών βαρών. Θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη τα ελάχιστα φορτία άξονα προκειμένου να εξασφαλιστεί η ευστάθεια και ότι το σύστημα διεύθυνσης και πέδησης του οχήματος λειτουργεί όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία ή τον κατασκευαστή του οχήματος. Οι μονάδες μεταφοράς είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες όσον αφορά τη θέση του κέντρου βάρους του φορτίου, λόγω των καθορισμένων φορτίων άξονα για τη σωστή λειτουργία του συστήματος διεύθυνσης και πέδησης.
Τα οχήματα αυτά μπορεί να διαθέτουν ειδικά διαγράμματα (βλ. παραδείγματα παρακάτω, εικόνα 4 και εικόνα 5), τα οποία δείχνουν το επιτρεπόμενο ωφέλιμο φορτίο ως συνάρτηση της διαμήκους θέσεως του κέντρου βάρους του. Γενικά, το μέγιστο ωφέλιμο φορτίο μπορεί να χρησιμοποιείται μόνον όταν το κέντρο βάρους είναι τοποθετημένο εντός στενών ορίων περίπου στο ήμισυ του μήκους του χώρου φόρτωσης. Θα πρέπει να παρέχονται διαγράμματα κατανομής του φορτίου από τον κατασκευαστή του οχήματος ή του αμαξώματος, ενώ μπορούν επίσης να υπολογίζονται αργότερα με βάση τη γεωμετρία του οχήματος, όλα τα ελάχιστα και μέγιστα φορτία άξονα, την κατανομή του απόβαρου σε κάθε άξονα, καθώς και το μέγιστο ωφέλιμο φορτίο, είτε με τη χρήση λογιστικών φύλλων είτε με απλές εφαρμογές λογισμικού. Τέτοιου είδους εφαρμογές διατίθενται στο διαδίκτυο, δωρεάν ή σε πολύ χαμηλές τιμές. Η κατανομή του φορτίου σύμφωνα με το διάγραμμα κατανομής του φορτίου των οχημάτων βοηθά στο να μην υπάρξει υπέρβαση των επιτρεπόμενων φορτίων άξονα του οχήματος.
Παραδείγματα διαγράμματος κατανομής του φορτίου σε τυπικό διαξονικό φορτηγό χωρητικότητας 18 τόνων:
.
Δομή οχήματος
Τα ευρωπαϊκά πρότυπα EN 12640, EN 12641, EN 12642 και EN 283 ορίζουν τις απαιτήσεις για τη δομή του οχήματος και τα σημεία πρόσδεσης των μονάδων μεταφοράς φορτίου (Cargo Transport Units, CTU), των οχημάτων και των κινητών αμαξωμάτων, όπως περιγράφεται παρακάτω. Η ποσότητα των διατάξεων ασφαλούς στοιβασίας φορτίου στις διάφορες μονάδες μεταφοράς φορτίου εξαρτάται από τον τύπο του φορτίου, καθώς και την αντοχή στα πλευρικά τοιχώματα, την εμπρόσθια πλευρά και το οπίσθιο τοίχωμα. Σύγκριση των απαιτήσεων αντοχής στα πλευρικά τοιχώματα, την εμπρόσθια πλευρά και το οπίσθιο τοίχωμα των μονάδων μεταφοράς φορτίου.
Οι τύποι οχήματος που επισημαίνονται με πράσινο έχουν ανθεκτικά πλευρικά τοιχώματα, τα οχήματα με κίτρινο έχουν πλευρικά τοιχώματα με διατάξεις εμπλοκής μόνο στο κάτω μέρος, ενώ τα πλευρικά τοιχώματα των οχημάτων που επισημαίνονται με κόκκινο θα πρέπει να θεωρούνται ότι προσφέρουν απλώς προστασία από τις καιρικές συνθήκες. Ακολουθεί περιγραφή της πρακτικής χρήσης των διαφόρων αντοχών. Επισημαίνεται ότι, αν τα πλευρικά τοιχώματα χρησιμοποιούνται για την εμπλοκή του φορτίου, είναι σημαντικό να χρησιμοποιείται το είδος και ο αριθμός των πήχεων που προβλέπονται στο πιστοποιητικό δοκιμής. Οι πήχεις θα πρέπει να τοποθετούνται έτσι ώστε το βάρος του φορτίου να κατανέμεται στα φέροντα τμήματα των πλευρικών τοιχωμάτων, δηλαδή τους πασσάλους, τον φορέα μεταφοράς του καλύμματος και το δάπεδο.
Πλευρικά τοιχώματα
Τα οχήματα ομαδοποιούνται στις ακόλουθες κατηγορίες, ανάλογα με την αντοχή στα πλευρικά τοιχώματα:
- EN12642 XL με αντοχή 40% του ωφέλιμου φορτίου (0,4 P)
- EN12642 XL με αντοχή 30% του ωφέλιμου φορτίου (0,3 P)
- Καμία αντοχή· 0% του ωφέλιμου φορτίου
Πλευρικά τοιχώματα
– EN 12642 XL Αν τα πλευρικά τοιχώματα είναι κατασκευασμένα σύμφωνα με το πρότυπο ΕΝ 12642 XL, θα πρέπει να υποβάλλονται σε δοκιμή ώστε να διαπιστωθεί ότι μπορούν να δεχθούν δύναμη που αντιστοιχεί στο 40% του ωφέλιμου φορτίου (0,4 Ρ) ομοιόμορφα κατανεμημένη σε όλο το μήκος και τουλάχιστον στο 75% του εσωτερικού ύψους του πλευρικού τοιχώματος.
Η εκ κατασκευής επιτάχυνση σε πλάγια κατεύθυνση είναι 0,5 g. Επομένως, εάν ο συντελεστής τριβής είναι τουλάχιστον 0,1, τα πλευρικά τοιχώματα είναι αρκετά ανθεκτικά για να αντέχουν τις πλάγιες δυνάμεις ενός πλήρους ωφέλιμου φορτίου. Πλευρικά τοιχώματα – EN 12642 L Αν τα πλευρικά τοιχώματα είναι κατασκευασμένα σύμφωνα με το πρότυπο ΕΝ 12642 L, τα πλευρικά τοιχώματα σε ένα ρυμουλκούμενο όχημα κυτιοειδούς δομής θα πρέπει να υποβάλλονται σε δοκιμή ώστε να διαπιστωθεί ότι μπορούν να δεχθούν δύναμη που αντιστοιχεί στο 30% του ωφέλιμου φορτίου (0,3 Ρ) ομοιόμορφα κατανεμημένη σε όλο το μήκος και το ύψος του πλευρικού τοιχώματος.
Η εκ κατασκευής επιτάχυνση σε πλάγια κατεύθυνση είναι 0,5 g. Επομένως, εάν ο συντελεστής τριβής είναι τουλάχιστον 0,2, τα πλευρικά τοιχώματα είναι αρκετά ανθεκτικά για να αντέχουν τις πλάγιες δυνάμεις ενός πλήρους ωφέλιμου φορτίου. Επισημαίνεται ότι τα πλευρικά τοιχώματα σε ένα όχημα με διπλανά κουρτίνα κατασκευασμένο σύμφωνα με το πρότυπο EN 12642 L θεωρούνται ότι προσφέρουν απλώς προστασία από τις καιρικές συνθήκες.
Πλευρικά τοιχώματα – Καμία αντοχή
Όταν το φορτίο μεταφέρεται σε μία μονάδα μεταφοράς φορτίου χωρίς ανθεκτικά πλευρικά τοιχώματα, όλο το βάρος του φορτίου πρέπει να ασφαλίζεται έναντι πλάγιας μετακίνησης με προσδέσεις, σύμφωνα με τον Σύντομο Οδηγό Πρόσδεσης. 18
Εμπρόσθια πλευρά
Η εμπρόσθια πλευρά μπορεί να έχει τις εξής αντοχές:
- EN12642 XL με αντοχή 50% του ωφέλιμου φορτίου (0,5 P)
- EN 12642 XL με αντοχή 40% του ωφέλιμου φορτίου (0,4 P), κατ’ ανώτατο όριο 5.000 daN
- Μονάδα μεταφοράς φορτίου ή φορτίο χωρίς επισήμανση που δεν έχει προσδεθεί με ασφάλεια στην εμπρόσθια πλευρά, 0% του ωφέλιμου φορτίου.
Οι συντελεστές τριβής είναι σύμφωνοι με το πρότυπο EN 12195-1: 2010. Εμπρόσθια πλευρά – EN 12642 XL Αν η εμπρόσθια πλευρά είναι κατασκευασμένη σύμφωνα με το πρότυπο EN 12642 XL, μπορεί να δεχθεί δύναμη που αντιστοιχεί στο 50% του ωφέλιμου φορτίου (0,5 P).
Η εκ κατασκευής επιτάχυνση σε εμπρόσθια κατεύθυνση είναι 0,8g. Επομένως, εάν ο συντελεστής τριβής είναι τουλάχιστον 0,3, η εμπρόσθια πλευρά είναι αρκετά ανθεκτική για να αντέχει τις δυνάμεις με εμπρόσθια κατεύθυνση ενός πλήρους ωφέλιμου φορτίου. Εμπρόσθια πλευρά – EN 12642 L
Οι εμπρόσθιες πλευρές που είναι κατασκευασμένες σύμφωνα με το πρότυπο EN 12642 L μπορούν να δεχθούν δύναμη που αντιστοιχεί στο 40% του ωφέλιμου φορτίου των οχημάτων (0,4 P). Ωστόσο, για οχήματα με ωφέλιμο φορτίο άνω των 12,5 τόνων, η απαίτηση αντοχής περιορίζεται σε δύναμη 5.000 daN. Σε σχέση με το όριο αυτό, ο κατωτέρω πίνακας 1 δείχνει το βάρος του φορτίου σε τόνους που επιτρέπεται να στηρίζεται σε εμπρόσθια πλευρά περιορισμένης αντοχής 5.000 daN για διαφορετικούς συντελεστές τριβής. Εάν η μάζα του φορτίου είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη τιμή του πίνακα, χρειάζονται πρόσθετες διατάξεις ασφαλούς στοιβασίας.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1
………………………….
Οπίσθιο τοίχωμα – EN 12642 XL
Αν το οπίσθιο τοίχωμα είναι κατασκευασμένο σύμφωνα με το πρότυπο EN 12642 XL, μπορεί να δεχθεί δύναμη που αντιστοιχεί στο 30% του ωφέλιμου φορτίου (0,3 P). Η εκ κατασκευής επιτάχυνση σε κατεύθυνση προς τα πίσω είναι 0,5 g. Επομένως, εάν ο συντελεστής τριβής είναι τουλάχιστον 0,2, το οπίσθιο τοίχωμα είναι αρκετά ανθεκτικό για να αντέχει τις δυνάμεις με κατεύθυνση προς τα πίσω ενός πλήρους ωφέλιμου φορτίου. Πίσω τοίχωμα – EN 12642 L Τα οπίσθια τοιχώματα που είναι κατασκευασμένα σύμφωνα με το πρότυπο EN 12642 L μπορούν να δεχθούν δύναμη που αντιστοιχεί στο 25% του ωφέλιμου φορτίου των οχημάτων (0,25 P).
Ωστόσο, για οχήματα με ωφέλιμο φορτίο άνω των 12,5 τόνων, η απαίτηση αντοχής περιορίζεται σε δύναμη 3.100 daN. Σε σχέση με το όριο αυτό, ο πίνακας 2 δείχνει το βάρος του φορτίου σε τόνους που επιτρέπεται να στηρίζεται σε οπίσθιο τοίχωμα περιορισμένης αντοχής 3.100 daN για διαφορετικούς συντελεστές τριβής. Εάν η μάζα του φορτίου είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη τιμή του πίνακα, χρειάζονται πρόσθετες διατάξεις ασφαλούς στοιβασίας.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2
…………………………….
Ασφάλιση των θυρών
Όταν οι θύρες έχουν σχεδιαστεί ώστε να παρέχουν μια ορισμένη αντίσταση εμπλοκής, οι θύρες μπορούν να θεωρηθούν ως ανθεκτικό διαχωριστικό του χώρου του φορτίου, υπό την προϋπόθεση ότι το φορτίο είναι στοιβαγμένο κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν φορτία πρόσκρουσης στις θύρες και η πτώση του φορτίου από το όχημα όταν ανοίξουν οι θύρες.
Τραβέρσα δαπέδου
Η τραβέρσα δαπέδου είναι πολύ χρήσιμη για την αποτροπή της ολίσθησης του φορτίου από την πλατφόρμα σε πλευρική κατεύθυνση. Σύμφωνα με το πρότυπο EN 12642:2006, το ύψος της θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 15 mm και να μπορεί να δεχθεί δύναμη που αντιστοιχεί σε ωφέλιμο φορτίο (P) 0,4.
Ορθοστάτες
Οι ορθοστάτες είναι συχνά πολύ χρήσιμοι για την ασφαλή στοιβασία του φορτίου. Μπορούν να συγκολληθούν στην υπερδομή του οχήματος, αλλά συνήθως τοποθετούνται σε συγκεκριμένες οπές στην υπερδομή. Οι ορθοστάτες χρησιμοποιούνται και στις δύο πλευρές του οχήματος για την εμπλοκή των φορτίων κατά την εγκάρσια κατεύθυνση
Η χρήση ορισμένων πασσάλων σε ευθεία γραμμή σε διαμήκη κατεύθυνση στο κέντρο του πλάτους της πλατφόρμας φόρτωσης είναι πολύ χρήσιμη, διότι παρέχει, για παράδειγμα, συνδυασμό εμπλοκής και πρόσδεσης με βρόχους. Σε πολλά οχήματα, μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν πάσσαλοι για την εμπλοκή του φορτίου στην εμπρόσθια κατεύθυνση. Ένας ή περισσότεροι πάσσαλοι τοποθετούνται ακριβώς μπροστά από το φορτίο. Μπορεί, κατά προτίμηση, να χρησιμοποιηθεί μια πρόσδεση στο πάνω μέρος για τη στήριξη των πασσάλων.
