Πριν από λίγες ημέρες σφραγίστηκε η εξασφάλιση βασικών μεταρρυθμίσεων στον τομέα των οδικών μεταφορών της ΕΕ, καθώς η Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων του Συμβουλίου (ΕΜΑ) ενέκρινε δέσμη προτάσεων –γνωστή ως δέσμη μέτρων για την κινητικότητα– σχετικά με τις συνθήκες εργασίας των οδηγών, ειδικούς κανόνες για την απόσπαση οδηγών στις διεθνείς μεταφορές, την πρόσβαση στην αγορά εμπορευματικών μεταφορών και τη βελτίωση της επιβολής του νόμου. Οι νέοι κανόνες έχουν στόχο να εξασφαλίσουν ισορροπία μεταξύ της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας για τους οδηγούς και της ελευθερίας των μεταφορέων να παρέχουν διασυνοριακές υπηρεσίες, καθώς και να συμβάλουν στην οδική ασφάλεια. Επιπλέον, θα παράσχουν την αναγκαία σαφήνεια για τον τομέα και θα θέσουν τέλος στην άνιση εφαρμογή των κανόνων αυτών μεταξύ των κρατών μελών. Στις 11 Δεκεμβρίου επιτεύχθηκε προσωρινή συμφωνία μεταξύ της Προεδρίας του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Οι κανόνες που εγκρίναμε σήμερα είναι σαφείς, δίκαιοι και εκτελεστοί. Θα βελτιώσουν τις εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες για τους οδηγούς, σε ένα επάγγελμα που πρέπει να γίνει ελκυστικότερο. Παράλληλα, δημιουργούμε πιο εναρμονισμένες και σταθερές επιχειρηματικές συνθήκες για τις εταιρίες μεταφορών, πολλές από τις οποίες είναι ΜΜΕ. Οι πιο ομαλές διαδικασίες και η πιο ομοιόμορφη επιβολή των κανόνων θα διευκολύνουν τους οδηγούς, τις επιχειρήσεις και τις εθνικές αρχές.
Timo Harakka, Υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών της Φινλανδίας, Πρόεδρος του Συμβουλίου
Οι κανόνες σχετικά με το μέγιστο χρόνο εργασίας και τον ελάχιστο χρόνο ανάπαυσης για τους οδηγούς θα παραμείνουν αμετάβλητοι. Ωστόσο, θα υπάρξει κάποια ευελιξία στην οργάνωση των προγραμμάτων εργασίας των οδηγών στις διεθνείς εμπορευματικές μεταφορές, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να περνούν περισσότερο χρόνο στον τόπο διαμονής τους. Οι οδηγοί θα έχουν, επίσης, το δικαίωμα να επιστρέφουν στον τόπο διαμονής τους κάθε τρεις ή τέσσερις εβδομάδες, ανάλογα με το πρόγραμμα εργασίας τους.
Οι νέοι κανόνες επιβεβαιώνουν τη θέση ότι η κανονική περίοδος εβδομαδιαίας ανάπαυσης (τουλάχιστον 45 ώρες) πρέπει να αναλώνεται εκτός του οχήματος. Εάν αυτή η περίοδος ανάπαυσης λαμβάνεται μακριά από τον τόπο διαμονής, ο εργοδότης θα πρέπει να καταβάλλει τα έξοδα διαμονής.
Παρόλο που η κανονική περίοδος εβδομαδιαίας ανάπαυσης δεν μπορεί να λαμβάνεται σε χώρο στάθμευσης, η ΕΕ θα προωθήσει την κατασκευή και χρήση ασφαλών και προστατευμένων χώρων στάθμευσης. Η Επιτροπή, μέσω του παράγωγου δικαίου, θα αναπτύξει πρότυπα και διαδικασία πιστοποίησης για αυτούς τους χώρους στάθμευσης. Θα δημιουργήσει, επίσης, ιστότοπο που θα διευκολύνει την αναζήτηση αυτών των χώρων.
Όσον αφορά τους κανόνες σχετικά με τις μεταφορές που πραγματοποιούνται στο εσωτερικό μιας εθνικής αγοράς εκτός της χώρας του μεταφορέα («ενδομεταφορές»), το ισχύον σύστημα που επιτρέπει μέγιστο αριθμό 3 μεταφορών σε 7 ημέρες θα παραμείνει αμετάβλητο. Για να αποτρέπονται οι συστηματικές ενδομεταφορές, θα θεσπιστεί περίοδος αναμονής 4 ημερών, κατά την οποία δεν θα είναι δυνατή η πραγματοποίηση περαιτέρω ενδομεταφορών στο ίδιο κράτος μέλος με το ίδιο όχημα. Ένα κράτος μέλος μπορεί να εφαρμόζει τους ίδιους κανόνες στα οδικά τμήματα των συνδυασμένων μεταφορών στο έδαφός του.
Με τους κανόνες για την απόσπαση οδηγών διευκρινίζεται ο τρόπος με τον οποίο θα ωφεληθούν οι επαγγελματίες οδηγοί στον τομέα των μεταφορών εμπορευμάτων ή επιβατών από την εφαρμογή της αρχής «ίση αμοιβή για την ίδια εργασία στον ίδιο τόπο». Ο γενικός κανόνας θα είναι ότι, αν μια μεταφορά είναι οργανωμένη κατά τέτοιο τρόπο ώστε ο σύνδεσμος μεταξύ της εργασίας του οδηγού και της χώρας εγκατάστασης να παραμένει ανέπαφος, ο οδηγός θα εξαιρείται από τους κανόνες για την απόσπαση. Αυτό σημαίνει ότι οι διμερείς μεταφορές εξαιρούνται ρητώς. Για να μην εφαρμόζεται το καθεστώς περί απόσπασης, κατά τη μετάβαση στη χώρα προορισμού αλλά και κατά την επιστροφή επιτρέπεται μία μόνο επιπλέον δραστηριότητα φόρτωσης/εκφόρτωσης εμπορευμάτων προς τις δύο κατευθύνσεις ή καμία δραστηριότητα κατά τη μετάβαση και έως δύο δραστηριότητες κατά την επιστροφή. Αποκλείεται επίσης η διαμετακόμιση. Για όλους τους άλλους τύπους μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των ενδομεταφορών, θα εφαρμόζεται πλήρως το καθεστώς απόσπασης από την πρώτη μέρα της μεταφοράς. Παρόμοιοι κανόνες θα ισχύουν για τη μεταφορά επιβατών, με μία επιπλέον στάση κατά τη διάρκεια διμερών επιχειρήσεων. Οι κανόνες για την απόσπαση θα δημιουργήσουν, επίσης, ενιαίο πρότυπο ελέγχου, με βάση ένα εργαλείο επικοινωνίας που έχει αναπτύξει η Επιτροπή, στο οποίο ο μεταφορέας μπορεί να αποστείλει απευθείας τις δηλώσεις απόσπασης.
Για να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ των μεταφορέων που χρησιμοποιούν διαφορετικά οχήματα, το πεδίο εφαρμογής των κανόνων για την πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά οδικών εμπορευματικών μεταφορών καθώς και των κανόνων για τους χρόνους οδήγησης και ανάπαυσης θα επεκταθεί, ώστε να καλύπτει και τα μικρά φορτηγά που χρησιμοποιούνται στις διεθνείς μεταφορές (ελαφρά επαγγελματικά οχήματα άνω των 2,5 τόνων), με μεταβατική περίοδο 21 μηνών για την εποπτεία της αγοράς και έως τα μέσα του 2026 για τους κανόνες για τους ταχογράφους και για τους χρόνους ανάπαυσης.
Για την καταπολέμηση του φαινομένου των εικονικών εταιριών, η μεταρρύθμιση καθιστά αυστηρότερη τη σύνδεση μεταξύ του τόπου εγκατάστασης του μεταφορέα και των δραστηριοτήτων του. Για να εξασφαλιστεί ότι η σύνδεση είναι πραγματική, τα φορτηγά στις διεθνείς μεταφορές θα πρέπει να επιστρέφουν στο επιχειρησιακό κέντρο της εταιρίας τουλάχιστον μία φορά ανά οκτώ εβδομάδες. Σκοπός της εν λόγω περιόδου των οκτώ εβδομάδων είναι να επιτρέπει στους οδηγούς να επιστρέφουν στον τόπο διαμονής τους, μαζί με το όχημα, στο τέλος του δεύτερου κύκλου εργασίας διάρκειας τεσσάρων εβδομάδων.
Καθοριστικό στοιχείο για να βελτιωθεί η επιβολή των κανόνων είναι να υπάρχει ένας αξιόπιστος τρόπος να καταγράφεται πότε και πού το φορτηγό διέσχισε ένα σύνορο και να εντοπίζονται δραστηριότητες φόρτωσης και εκφόρτωσης. Με τη δεύτερη έκδοση του ευφυούς ταχογράφου όλα αυτά θα γίνονται αυτόματα. Η έκδοση αυτή θα εισαχθεί σε τρία διαφορετικά στάδια για οχήματα που εκτελούν διεθνείς μεταφορές. Τα νέα φορτηγά θα πρέπει να είναι εφοδιασμένα με τη συσκευή αυτή το 2023· τα οχήματα που διαθέτουν αναλογικό ή ψηφιακό ταχογράφο θα πρέπει να μετεξοπλιστούν έως το τέλος του 2024· και εκείνα που είναι εξοπλισμένα με την πρώτη έκδοση του ευφυούς ταχογράφου, το 2025.
Για να βελτιωθεί η διασυνοριακή παρακολούθηση της συμμόρφωσης, το κείμενο εκσυγχρονίζει, επίσης, τους κανόνες για την ανταλλαγή πληροφοριών και τη διοικητική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών.
Οι κανόνες που περιέχονται στις προτάσεις για την απόσπαση και την πρόσβαση στην αγορά (συμπεριλαμβανομένου του κανόνα για την επιστροφή φορτηγών) θα τεθούν σε εφαρμογή 18 μήνες μετά την έναρξη ισχύος των νομικών πράξεων. Οι κανόνες που περιέχονται στην πρόταση για τους χρόνους οδήγησης (συμπεριλαμβανομένης της επιστροφής των οδηγών) θα τεθούν σε εφαρμογή 20 ημέρες μετά τη δημοσίευση, με εξαίρεση τις ειδικές προθεσμίες για τους ταχογράφους.
